ေလးစားရေသာ မိတ္ေဆြခင္ဗ်ား .......
ျပည္တြင္းမွာ အစိုးရဌာနတခုရဲ႕ အႀကီးအကဲၿဖစ္ေနတဲ႔ ပညာတတ္မိတ္ေဆြကေမးတယ္။ " ေရြးေကာက္ပြဲ မွာ အနုိင္ရတဲ႔ ပါတီက အစိုးရဖြဲ႕နိုင္မွာပဲ မဟုတ္လား" တဲ႔။ ထိုေမးခြန္းေႀကာင္႔ ရင္ထဲေလးလံကာ အထိတ္တလန္႔ ၿဖစ္သြားရသည္။ ဖြဲ႔စည္းပံုနွင္႔ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ပါအခ်က္လက္ မ်ားအေႀကာင္း သာမန္ ၿပည္သူအမ်ား နားမလည္မႈေႀကာင္႔ ၿဖစ္လာမည္႔ ဆိုးက်ိဳးမ်ား ကိုသတိၿပဳမိေသာေႀကာင္႔၊ လူအမ်ားနားလည္သင္႔ေသာ အဓိကအခ်က္မ်ားအား ထုတ္နႈတ္ကာ နားလည္လြယ္ေအာင္ ေရးသားလိုက္ပါသည္။
ေမးခြန္း ၁။ အစိုးရကေတာ႔ လြတ္လပ္မွ်တတဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပေပးမယ္ေၿပာထားေတာ႔ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ တရားမွ်တမွာလား။
အေၿဖ ၁။ လြတ္လပ္တဲ႔ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာ အစိုးရကကတိေပးထားရံုနွင္႔မလံုေလာက္ပါ။ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုသည္မွာ မဲထည္႔၊ မဲေရတြက္လုပ္ငန္းစဥ္တခုတည္းမဟုတ္ပါ။ ေရြးေကာက္ခံကိုယ္စားလွယ္မ်ား လြတ္လပ္စြာမဲဆြယ္ခြင္႔၊ ပုဂၢလိကပိုင္မီဒီယာမ်ားသာမက နိုင္ငံပိုင္မီဒီယာမ်ားကိုလဲ လြတ္လပ္စြာ၊ သာတူညီမွ်စြာသံုးစြဲမဲဆြယ္ခြင္႔။ ပါတီမ်ားမွ တင္သြင္းေသာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအား စိစစ္ရာမွာ မွ်တမႈရိွၿခင္း။ ပါတီမ်ားအားလံုး လုပ္ပိုင္ခြင္႔၊ လႈပ္ရွားပိုင္ခြင္႔တို႔သည္ တေၿပးညီ ဥပေဒအတိုင္း ၿဖစ္ေစၿခင္း စသည့္လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ပါ၀င္ပါသည္။
ေမးခြန္း ၂။ ဒါဆို အခု လႊတ္ေတာ္ထဲ၀င္ၿပီး ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲနို္င္ဖို႔ႀကိဳးစားမည္ ဆိုတဲ႔ပါတီမ်ားလဲရိွပါသည္။ ထိုပါတီမ်ားမွသူမ်ားေရာ လႊတ္ေတာ္အတြင္းေရာက္နိုင္ပါရဲ႕လား။
အေၿဖ ၂။ အေၿဖ ၁ မွာေၿဖဆိုထားခ်က္အရ နအဖနွင္႔ မပတ္သက္ေသာ ပါတီမ်ားမွသူမ်ား လႊတ္ေတာ္တြင္းေရာက္နိုင္ေၿခ နည္းပါးသည္မွာ ရွင္းပါသည္။ သို႔ေသာ္ အေၿဖ ၁ ပါ မညီမွ်ေသာ၊ မတရားေသာ ကိစၥမ်ားကံေကာင္းစြာၿဖင္႔ ၿဖစ္မလာဘူးဟု ဆိုႀကပါစို႔။ ဒါဆိုလွ်င္ ေမးခြန္းပါ လႊတ္ေတာ္တြင္း ၀င္ေရာက္ေၿပာင္းလဲဖို႔ ႀကိဳးစားသည္႔ပါတီမ်ား ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ၀င္ေရာက္ရန္ၿပင္ဆင္သည္႔အခါ အဓိကၿပသနာႀကီးမ်ား ရိွပါေသးသည္။
ေမးခြန္း ၃။ အထက္ပါ အခက္အခဲမ်ားအား ေက်ာ္လႊားနိုင္သည္ပဲဆိုႀကစို႔၊ ဒါဆိုလွ်င္ ၿပုၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးအတြက္ လုပ္မည္႔ပါတီမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ အမ်ားအၿပား၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ကာ အနိုင္ရလွ်င္ေရာ ေနာင္တက္မည္႔အစိုးရအဖြဲ႕မွာ မပါနိုင္ဘူးလား။
အေၿဖ ၃။ ပထမသိထားသင္႔သည္မွာ ေရြးေကာက္ခံကိုယ္ စားလွယ္မ်ားသည္ ဥပေဒၿပဳေရး (legistation) အတြက္သာ တာ၀န္ရိွမွာၿဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရအဖြဲ႕ (executive branch) ဖြဲ႔စည္းဖို႔မဟုတ္ပါ။ ဖြဲ႕စည္းပံုအရ လႊတ္ေတာ္နွစ္ရပ္မွ ဒုသမၼတ နွစ္ေယာက္ အမည္စာရင္း တင္သြားနိုင္မွာၿဖစ္ၿပီး စစ္တပ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားမွ တစ္ေယာက္၊ စုစုေပါင္း ၃ေယာက္တင္သြင္းရမွာၿဖစ္ပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္၂ရပ္မွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားဖြဲ႕စည္းထားေသာ သမတေရြးခ်ယ္ေရး အဖြဲ႕က ဒုသမၼတ ၃ေယာက္မွ တစ္ေယာက္အား သမၼတအၿဖစ္ေရြးခ်ယ္မွာ ၿဖစ္ပါတယ္။
ျပည္သူလူထုမွ တိုက္ရိုက္ေရြးခ်ယ္ရမွာမဟုတ္ပါ။ ထိုသမၼတသည္ ဖြဲ႔စည္းပံုအရ စစ္ေရးအၿမင္ရိွသူ ၿဖစ္ရမွာၿဖစ္ပါတယ္။ အေရြးခံရေသာ သမၼတမွ အစိုးရအဖြဲ႕အတြက္ ၀န္ႀကီးမ်ားအား နာမည္စာရင္း တင္သြင္းဖြဲ႕စည္းရမွာၿဖစ္ၿပီး၊ ၀န္ႀကီးၿဖစ္မည္႔သူမ်ားဟာ ၿပည္သူေရြးခ်ယ္ထားေသာ ကိုယ္စားလွယ္ၿဖစ္လွ်င္၊ မိမိပါတီမွ နႈတ္ထြက္ရမွာၿဖစ္ပါတယ္။ ထို႔ေႀကာင္႔ ပါတီတခုသည္ ကိုယ္စားလွယ္အမ်ားစု အေရြးခံရေစကာမူ အစိုးရအဖြဲ႕အတြင္း ပါ၀င္နိုင္ရန္ အခြင္႔အလမ္းနည္းပါးသလို၊ ပါ၀င္နိုင္ပါကလဲ မိခင္ပါတီအား ကိုယ္စားၿပဳနိုင္မည္ မဟုတ္ေတာ႔ပါ၊ ၿပည္သူ႔ကုိယ္စားလွယ္ မဟုတ္ေတာ႔ပါ။ သမၼတမွ ခ်မွတ္ေပးေသာ မူ၀ါဒလမ္းေႀကာင္းမ်ား အေကာင္ထည္ေဖၚေပးရမည္႔ သူမွ်သာၿဖစ္သြားေပမည္။
ေမးခြန္း ၄။ ခင္ဗ်ားဟာကလဲဗ်ာ ပါတီကေရြးေကာက္ပြဲမွာ အမ်ားစုအနုိင္ရေတာင္ သိပ္မဟုတ္လွေသးပါလား။ ဒါဆို ဆိုပါစို႔ ပါတီတခုက လႊတ္ေတာ္ ၂ရပ္လံုးမွာ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ အမ်ားစုအနိုင္ရပါၿပီတဲ႔။ သူတို႔ကိုယ္စားလွယ္ေတြက ကိုယ္႔ပါတီေခါင္းေဆာင္ကို ဒုသမၼတေတြအၿဖစ္ နာမည္စာရင္းတင္သြင္းနိုင္ရင္ ကိုယ္႔ပါတီကလူ သမၼတမၿဖစ္နိုင္ဘူးလား။ ဒါဆို အစိုးရမဖြဲ႕ မဖြဲ႔နိုင္ဘူးလား။
အေၿဖ ၄။ အဲသေလာက္ အထိကံေကာင္းဖို႔ၿဖစ္နိုင္ေခ် နည္းေပမယ္႔ ၿဖစ္လာနိုင္တယ္ဆိုႀကပါစို႔။ ဖြဲ႔စည္းပံုမွာေလ႔လာႀကည္႔တဲ႔အခါ တခုထူးၿခားတာေတြ႔ရပါတယ္။ နိုင္ငံေတာ္ သမတ နွင္႔သက္ဆိုင္တဲ႔ အခန္း (၃) ပုဒ္မ ၆၀(စ)မွာ ဒီလုိဆိုထားတယ္။
အေၿဖ ၅။ ဖြဲ႔စည္းပံံုၿပင္ဖို႔ဆိုလွ်င္ ပထမဆံုး လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အားလံုးေပါင္းရဲ႕ ၂၀ရာနံႈးက အဆိုတင္သြင္းရမွာၿဖစ္တယ္။ ထို ၂၀ရာနံႈးအဆိုတင္သြင္းနိုင္မွ လႊတ္ေတာ္မွာ အဲဒီဥပေဒကို ေၿပာင္းသင္႔ မေၿပာင္းသင္႔ ေဆြးေႏြးမွာၿဖစ္တယ္။ ေၿပာင္းသင္႔တယ္လို႔ အေၿဖထြက္မွ မဲခြဲမွာၿဖစ္ပီး အနည္းဆံုး ၇၅%ေသာ
ကိုယ္စားလွယ္မ်ားရဲ႕ ေထာက္ခံခ်က္လိုတယ္။ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေထာက္ခံခ်က္ရရံုနွင္႔ မၿပီးေသး ၿပည္လံုးကၽြတ္ ဆႏၵခံယူပြဲက်င္းပခါ ၿပည္သူအမ်ားစုမွေထာက္ခံမဲရမွာသာ ေၿပာင္းလဲနိုင္မွာၿဖစ္တယ္။
ေမးခြန္း ၆။ ဒါဆို ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္ေတာ႔ ရိွေသးတာပဲ နအဖနွင္႔ပတ္သက္ေသာ ပါတီမ်ား၊ မပတ္သက္ေသာ ပါတီမ်ားမွကိုယ္စားလွယ္ မ်ားအပါ၀င္ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားထဲမွ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲမႈကိုလိုလားသူမ်ားကိုပါ စည္းရံုးနိုင္လွ်င္ ၿဖစ္နိုင္ေခ်ရိွတယ္ မဟုတ္ဘူးလား။
အေၿဖ ၆။ အဲဒီအိပ္မက္အတိုင္း တကယ္ၿဖစ္လာနိုင္ရင္ေတာ႔ အေကာင္းဆံုးေပါ႔။ ဒါေပမယ္႔ သတိၿပဳေစလိုတာက ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ဟာ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအား ႀကိဳက္သလို ေရြးခ်ယ္ခြင္႔၊ ဖယ္ရွားခြင္႔ရိွေနတယ္။ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲ လိုတဲ႔စစ္သားကိုယ္စားလွယ္မ်ားဟာ အခ်ိန္မေရြးဖယ္ရွားခံလိမ္႔မယ္။
ထို႔ေႀကာင္႔ စစ္တပ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ပူးေပါင္းပါ၀င္နိုင္တဲ႔ ၿပုၿပင္ေၿပာင္းလဲမႈဆိုတာ အဓိက အခန္းႀကီမ်ားနွင္႔ မပတ္သက္ေသာ သာမန္အေသးအမႊား ပုဒ္မမ်ားနွင္႔သက္ဆိုင္ေတာ႔ က႑မ်ားတြင္သာ ေမွ်ာ္လင္႔လို႔ရမွာၿဖစ္တယ္။
ေမးခြန္း ၇။ ကဲဗ်ာ ဒါဆိုလဲ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးလုပ္ဖို႔က ဒီနအဖကလူေတြ ရိွေနသေရြ႔တယ္မလြယ္ပါလား။ သူတို႔ေတြဟာ ၂၀၁၀ၿပီးရင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဖြဲ႔စည္းပံုကေတာ႔ ေၿပာင္းသြားမွာပဲဟာ၊ အဲဒီက်မွ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးအတြက္ အတားအဆီးၿဖစ္ေနသူေတြကို တရားဥပေဒအရ အေရးယူနိုင္ေအာင္ ႀကိဳစားမယ္။ သူတို႔ေဘးကို လႊင္႔သြားေအာင္ ၀ိုင္းလုပ္ႀကမယ္ဆိုရင္ေကာဗ်ာ။
အေၿဖ ၇။ ဒီေမးခြန္းဟာ ဘာနဲ႔အလားတူေနလဲဆိုေတာ႔၊ တကယ္႔စစ္ေၿမၿပင္မွာ ရန္သူကိုအနိုင္ယူဖို႔မလြယ္လို႔ အေသအခ်ာၿပင္ဆင္ထားတဲ႔ သူ႔ဘန္ကာထဲအထိလိုက္ၿပီးမွ သတ္မယ္ဆိုတဲ႔အယူအဆလိုပဲ။ နအဖဟာ သူတို႔ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ တိုင္းၿပည္ေရွ႕ေရးအတြက္ စစ္မွန္တဲ႔တရားမွ်တမႈ၊ လြတ္လပ္မႈ၊ နဲ႔ လူ႔အခြင္႔အေရး မ်ားအတြက္ ဘာမွလံုေလာက္တဲ႔ အာမခံခ်က္ေပးမထားေပမယ္႔၊ သူတို႔ေရွ႕ေရးအတြက္ေတာ႔ အာမခံခ်က္ အၿပည္႔အ၀ယူထားပါတယ္။ အခုခ်ိန္အထိ ၂၂ေက်ာ္အတြင္း လုပ္ေဆာင္ခဲ႔သမွ်ေရာ ၂၀၁၀အၿပီး အစိုးရဖြဲ႕ၿပီးသည္အထိ သူတို႔လုပ္ခဲ႕သမွ်အရာအားလံုးအတြက္ ဘယ္လိုတရားဥပေဒအရမွ စြဲဆိုနိုင္ေစၿခင္းမရိွရဟု အေၿခခံဥပေဒအတြင္းမွာ အတိအလင္းထည္႔သြင္းထားပါတယ္။
ထို႔ေႀကာင့္ ၂၀၁၀ ၿပီးသြားလွ်င္လည္း သူတို႔သည္ တရားဥပေဒ အထက္တြင္ရိွ ေနအံုးမွာၿဖစ္ၿပီး နိုင္ငံပိုင္ စီးပြားေရးမ်ား၊ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားကို လက္လြတ္စပါယ္ ေပးခ်င္ရာေပး၊ ခြဲခ်င္သလိုခြဲခဲ႕သမွ်၊ ဒီပဲယင္း ကဲ႔သို႔ အလြန္ႀကီးမားလွေသာ ရာဇ၀တ္မႈႀကီး က်ဴးလြန္ခဲ႔သမွ် အရာအားလံုးအတြက္၊ ဘာမွအေရးယူမခံရပဲ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာ ခြင္႔ရေနႀကမွာၿဖစ္ပါတယ္။
ေမးခြန္း ၈။ ဒါဆို က်ဳပ္တို႔လိုၿပည္သူေတြ အေနနဲ႕ဘာမ်ားတတ္နိုင္ေသးတံုး။
အေၿဖ ၈။ ၿပည္သူမ်ား အေနနဲ႔ ယခုလာမယ္႔ေရြးေကာက္ပြဲအေပၚမွာ ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္မ်ားမ်ားစားစား သိပ္မထားနိုင္ပါ။ ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္မထားနိုင္သၿဖင္႔ စိတ္မ၀င္စားဟုဆိုတာ ဖာသိဖာသာေနလို႔လဲမၿဖစ္ပါ။
အာဇာနည္ ဘေလာဂ္ ကျပန္လည္မွ် ေဝေပးျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ျပည္တြင္းမွာ အစိုးရဌာနတခုရဲ႕ အႀကီးအကဲၿဖစ္ေနတဲ႔ ပညာတတ္မိတ္ေဆြကေမးတယ္။ " ေရြးေကာက္ပြဲ မွာ အနုိင္ရတဲ႔ ပါတီက အစိုးရဖြဲ႕နိုင္မွာပဲ မဟုတ္လား" တဲ႔။ ထိုေမးခြန္းေႀကာင္႔ ရင္ထဲေလးလံကာ အထိတ္တလန္႔ ၿဖစ္သြားရသည္။ ဖြဲ႔စည္းပံုနွင္႔ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ပါအခ်က္လက္ မ်ားအေႀကာင္း သာမန္ ၿပည္သူအမ်ား နားမလည္မႈေႀကာင္႔ ၿဖစ္လာမည္႔ ဆိုးက်ိဳးမ်ား ကိုသတိၿပဳမိေသာေႀကာင္႔၊ လူအမ်ားနားလည္သင္႔ေသာ အဓိကအခ်က္မ်ားအား ထုတ္နႈတ္ကာ နားလည္လြယ္ေအာင္ ေရးသားလိုက္ပါသည္။
ေမးခြန္း ၁။ အစိုးရကေတာ႔ လြတ္လပ္မွ်တတဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပေပးမယ္ေၿပာထားေတာ႔ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ တရားမွ်တမွာလား။
အေၿဖ ၁။ လြတ္လပ္တဲ႔ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာ အစိုးရကကတိေပးထားရံုနွင္႔မလံုေလာက္ပါ။ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုသည္မွာ မဲထည္႔၊ မဲေရတြက္လုပ္ငန္းစဥ္တခုတည္းမဟုတ္ပါ။ ေရြးေကာက္ခံကိုယ္စားလွယ္မ်ား လြတ္လပ္စြာမဲဆြယ္ခြင္႔၊ ပုဂၢလိကပိုင္မီဒီယာမ်ားသာမက နိုင္ငံပိုင္မီဒီယာမ်ားကိုလဲ လြတ္လပ္စြာ၊ သာတူညီမွ်စြာသံုးစြဲမဲဆြယ္ခြင္႔။ ပါတီမ်ားမွ တင္သြင္းေသာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအား စိစစ္ရာမွာ မွ်တမႈရိွၿခင္း။ ပါတီမ်ားအားလံုး လုပ္ပိုင္ခြင္႔၊ လႈပ္ရွားပိုင္ခြင္႔တို႔သည္ တေၿပးညီ ဥပေဒအတိုင္း ၿဖစ္ေစၿခင္း စသည့္လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ပါ၀င္ပါသည္။
(က) ယခုနအဖမွ က်င္းပေပးမည္ဆိုေသာ ေရြးေကာက္ပြဲကိုၿပန္ႀကည္႔လွ်င္ နိုင္ငံတကာမွ လြတ္လပ္ေသာ အဖြဲ႔အစညး္မ်ားအား ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင္႔ႀကည္႔ေလ႔လာ ခြင္႔မေပးပါ။ ကေမာၻဒီးယား၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ဖိလစ္ပိုင္ စသည္႔ အာဆီယံနိုင္ငံမ်ားအပါအ၀င္ ဇင္ဘာေဘြ၊ အီရတ္၊ အာဖဂန္ စသည္နိုင္ငံမ်ားပင္လွ်င္ နိုင္ငံတကာ ေစာင္႔ႀကည္႔ ေလ႔လာမႈအား ခြင္႔ၿ႔ပဳခဲ႕ႀကသည္႔ သာဓကရိွပါသည္။အထက္ပါအခ်က္လက္မ်ားအား ေထာက္ရႈၿခင္းအားၿဖင္႔ လြတ္လပ္မွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲတခု ၿဖစ္လာနိုင္ေၿခ အလြန္နည္းပါးေႀကာင္း သံုးသပ္နိုင္ပါသည္။
(ခ) လက္ရိွအေၿခအေနတြင္ နအဖ နွင္႔နီးစပ္ေသာ၊ နအဖမွဖြဲ႕စည္းထားေတာ႔ ပါတီမ်ားမွအပ က်န္ပါတီမ်ားမွာ တရား၀င္မဲဆြယ္လႈပ္ရွားခြင္႔ မရိွေသးပါ။
(ဂ) နုိင္ငံေရးပါတီမ်ား သာတူညီမွ်ရိွေစေရးနွင္႔ပတ္သက္လွ်င္ ယခု နအဖမွဖြဲ႕စည္းထားတာ႔ USDP ပါတီသည္ နိုင္ငံပိုင္ အေဆာက္အအံု၊ေၿမေနရာ စသည္တို႔ကို ဆက္လက္သံုးစြဲေနသည္႔အၿပင္၊ ပါတီရံပံုေငြမ်ားမွာလဲ မူလမိခင္ ႀကံ႔ခိုင္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအသင္း မွရယူသံုးစြဲေနေသာပါတီၿဖစ္သည္႔အၿပင္၊ ၀န္ထမ္းအမ်ားစုပါ၀င္သည္႔ အသင္းသားမ်ားမွာလည္း ပါတီ၀င္အလိုလိုၿဖစ္သြားမည္႔အေၿခအေနမ်ားရိွေနပါသည္။
(ဃ) ၂၀၀၈ခုနွစ္ ဆႏၵခံယူပြဲ မွအေတြ႔အႀကံုမ်ားအရ ၀န္ထမ္းအမ်ားစုအား အဓမၼဖိအားေပးကာ နအဖဖြဲ႕စည္းထားေသာပါတီအမ်ားအတြက္ ႀကိဳတင္ေထာက္ခံမဲေပးေစၿခင္း စသည္႔အခ်က္မ်ား ၿဖစ္လာနိုင္သည္။
(င) လက္ရိွေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒမ်ားအရ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္သည္ နိုင္ငံေရးပါတီမ်ားအေပၚ အႀကြင္းမဲ႕အာဏာၿဖင္႔ ထိန္းခ်ဳပ္ထားနိုင္ၿပီး၊ ေကာ္မတီရဲ႕ဆံုးၿဖတ္ခ်က္သည္အတည္ၿဖစ္ၿပီး တရားဥပေဒအရ ၿပန္လည္ရင္ဆိုင္ ေၿဖရွင္းခြင္႔ပင္မရိွပါ။
ေမးခြန္း ၂။ ဒါဆို အခု လႊတ္ေတာ္ထဲ၀င္ၿပီး ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲနို္င္ဖို႔ႀကိဳးစားမည္ ဆိုတဲ႔ပါတီမ်ားလဲရိွပါသည္။ ထိုပါတီမ်ားမွသူမ်ားေရာ လႊတ္ေတာ္အတြင္းေရာက္နိုင္ပါရဲ႕လား။
အေၿဖ ၂။ အေၿဖ ၁ မွာေၿဖဆိုထားခ်က္အရ နအဖနွင္႔ မပတ္သက္ေသာ ပါတီမ်ားမွသူမ်ား လႊတ္ေတာ္တြင္းေရာက္နိုင္ေၿခ နည္းပါးသည္မွာ ရွင္းပါသည္။ သို႔ေသာ္ အေၿဖ ၁ ပါ မညီမွ်ေသာ၊ မတရားေသာ ကိစၥမ်ားကံေကာင္းစြာၿဖင္႔ ၿဖစ္မလာဘူးဟု ဆိုႀကပါစို႔။ ဒါဆိုလွ်င္ ေမးခြန္းပါ လႊတ္ေတာ္တြင္း ၀င္ေရာက္ေၿပာင္းလဲဖို႔ ႀကိဳးစားသည္႔ပါတီမ်ား ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ၀င္ေရာက္ရန္ၿပင္ဆင္သည္႔အခါ အဓိကၿပသနာႀကီးမ်ား ရိွပါေသးသည္။
နအဖ ဖြဲ႕စည္းပံုအရ ၿပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္တြင္ ၿပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ နွင္႔ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ဟူ၍ လႊတ္ေတာ္ ၂ရပ္ရိွမည္ၿဖစ္ရာ၊ ထိုလႊတ္ေတာ္ ၂ရပ္ေပါင္းအတြက္ ကိုယ္စားလွယ္အေရအတြက္ စုစုေပါင္း ၆၆၄ေယာက္ရိွမည္။ ထိုအထဲမွ လႊတ္ေတာ္၂ရပ္လံုးတြင္ စစ္တပ္မွတိုက္ရိုက္ပါ၀င္မည္႔ အေရအတြက္ ကိုနႈတ္လွ်င္ ၿပည္သူမ်ားေရြးခ်ယ္ရမည္႔ ကိုယ္႔စားလွယ္အေရအတြက္ မွာ ၄၉၈ေယာက္ၿဖစ္သည္။ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦး ၅သိန္းနႈံးအစိုးရ ထံတင္သြင္းရမည္ၿဖစ္ရာ အသစ္တည္ေထာင္ေသာပါတီမ်ားမွာ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ အားလံုး၀င္ၿပိဳင္နုိင္ရန္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအတြက္ ကုန္က်စားရိတ္သည္ပင္ သိန္းေပါင္း ၂၅၀၀ရိွသည္။ မဲဆြယ္ရာတြင္သံုးစြဲရမည္႔ေငြေႀကးမပါေသး။ ထို႔ေႀကာင္႔ နအဖ ဖြဲ႔စည္းေပးထားေသာ ပါတီမွလြဲလွ်င္ က်န္ပါတီမ်ားမွာ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ ၁၀၀ခန္႔၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္နိုင္ရန္ပင္ မလြယ္ကူပါ။ထို္အခ်က္ေႀကာင္႔ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲမည္ ဟုေႀကြးေႀကာ္ထားေသာ ပါတီမ်ားမွကိုယ္စားလွယ္အမ်ား လႊတ္ေတာ္အတြင္းေရာက္နိုင္ေခ် အလြန္နည္းပါးပါသည္။
ေမးခြန္း ၃။ အထက္ပါ အခက္အခဲမ်ားအား ေက်ာ္လႊားနိုင္သည္ပဲဆိုႀကစို႔၊ ဒါဆိုလွ်င္ ၿပုၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးအတြက္ လုပ္မည္႔ပါတီမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ အမ်ားအၿပား၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ကာ အနိုင္ရလွ်င္ေရာ ေနာင္တက္မည္႔အစိုးရအဖြဲ႕မွာ မပါနိုင္ဘူးလား။
အေၿဖ ၃။ ပထမသိထားသင္႔သည္မွာ ေရြးေကာက္ခံကိုယ္ စားလွယ္မ်ားသည္ ဥပေဒၿပဳေရး (legistation) အတြက္သာ တာ၀န္ရိွမွာၿဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရအဖြဲ႕ (executive branch) ဖြဲ႔စည္းဖို႔မဟုတ္ပါ။ ဖြဲ႕စည္းပံုအရ လႊတ္ေတာ္နွစ္ရပ္မွ ဒုသမၼတ နွစ္ေယာက္ အမည္စာရင္း တင္သြားနိုင္မွာၿဖစ္ၿပီး စစ္တပ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားမွ တစ္ေယာက္၊ စုစုေပါင္း ၃ေယာက္တင္သြင္းရမွာၿဖစ္ပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္၂ရပ္မွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားဖြဲ႕စည္းထားေသာ သမတေရြးခ်ယ္ေရး အဖြဲ႕က ဒုသမၼတ ၃ေယာက္မွ တစ္ေယာက္အား သမၼတအၿဖစ္ေရြးခ်ယ္မွာ ၿဖစ္ပါတယ္။
ျပည္သူလူထုမွ တိုက္ရိုက္ေရြးခ်ယ္ရမွာမဟုတ္ပါ။ ထိုသမၼတသည္ ဖြဲ႔စည္းပံုအရ စစ္ေရးအၿမင္ရိွသူ ၿဖစ္ရမွာၿဖစ္ပါတယ္။ အေရြးခံရေသာ သမၼတမွ အစိုးရအဖြဲ႕အတြက္ ၀န္ႀကီးမ်ားအား နာမည္စာရင္း တင္သြင္းဖြဲ႕စည္းရမွာၿဖစ္ၿပီး၊ ၀န္ႀကီးၿဖစ္မည္႔သူမ်ားဟာ ၿပည္သူေရြးခ်ယ္ထားေသာ ကိုယ္စားလွယ္ၿဖစ္လွ်င္၊ မိမိပါတီမွ နႈတ္ထြက္ရမွာၿဖစ္ပါတယ္။ ထို႔ေႀကာင္႔ ပါတီတခုသည္ ကိုယ္စားလွယ္အမ်ားစု အေရြးခံရေစကာမူ အစိုးရအဖြဲ႕အတြင္း ပါ၀င္နိုင္ရန္ အခြင္႔အလမ္းနည္းပါးသလို၊ ပါ၀င္နိုင္ပါကလဲ မိခင္ပါတီအား ကိုယ္စားၿပဳနိုင္မည္ မဟုတ္ေတာ႔ပါ၊ ၿပည္သူ႔ကုိယ္စားလွယ္ မဟုတ္ေတာ႔ပါ။ သမၼတမွ ခ်မွတ္ေပးေသာ မူ၀ါဒလမ္းေႀကာင္းမ်ား အေကာင္ထည္ေဖၚေပးရမည္႔ သူမွ်သာၿဖစ္သြားေပမည္။
ေမးခြန္း ၄။ ခင္ဗ်ားဟာကလဲဗ်ာ ပါတီကေရြးေကာက္ပြဲမွာ အမ်ားစုအနုိင္ရေတာင္ သိပ္မဟုတ္လွေသးပါလား။ ဒါဆို ဆိုပါစို႔ ပါတီတခုက လႊတ္ေတာ္ ၂ရပ္လံုးမွာ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ အမ်ားစုအနိုင္ရပါၿပီတဲ႔။ သူတို႔ကိုယ္စားလွယ္ေတြက ကိုယ္႔ပါတီေခါင္းေဆာင္ကို ဒုသမၼတေတြအၿဖစ္ နာမည္စာရင္းတင္သြင္းနိုင္ရင္ ကိုယ္႔ပါတီကလူ သမၼတမၿဖစ္နိုင္ဘူးလား။ ဒါဆို အစိုးရမဖြဲ႕ မဖြဲ႔နိုင္ဘူးလား။
အေၿဖ ၄။ အဲသေလာက္ အထိကံေကာင္းဖို႔ၿဖစ္နိုင္ေခ် နည္းေပမယ္႔ ၿဖစ္လာနိုင္တယ္ဆိုႀကပါစို႔။ ဖြဲ႔စည္းပံုမွာေလ႔လာႀကည္႔တဲ႔အခါ တခုထူးၿခားတာေတြ႔ရပါတယ္။ နိုင္ငံေတာ္ သမတ နွင္႔သက္ဆိုင္တဲ႔ အခန္း (၃) ပုဒ္မ ၆၀(စ)မွာ ဒီလုိဆိုထားတယ္။
ယခုေရြးေကာက္ပြဲကာလသည္ ထိုဖြဲ႔စည္းပံုအရဆိုလွ်င္ အသြင္ေၿပာင္းကာလ (transitional period) ပါပုဒ္မမ်ားနွင္႔ အႀကံဳး၀င္ေနပါသည္။ အသြင္ေၿပာင္းကာလ အစိုးရမွာ နအဖၿဖစ္သည္။ အသြင္ေၿပာင္းကာလအစိုးရ လုပ္ခ်င္တာလုပ္တာမွန္သမွ်သည္ ထို ဖြဲ႕စည္းပံု အသက္၀င္ေစေရးၿဖစ္သည္ဟု မွတ္ယူရမည္ဟု ေရးသားထားၿပန္ပါသည္။ ဒါ႔ေႀကာင္႔ နအဖ သည္ ထိုၿပဌာန္းခ်က္အရ သမတေရြးခ်ယ္ေရး ဥပေဒလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္နိုင္ေခ်ရိွေနပါေသးသည္။
ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက သမၼတအမည္စာရင္းမ်ား တင္သြင္းၿပီးေနာက္မွာ " ထိုသို႔ နိုင္ငံေတာ္ သမၼတနွင္႔ ဒုသမၼတမ်ားေရြးခ်ယ္တင္ေၿမွာက္နိုင္ရန္ လိုအပ္သည္႔ဥပေဒကိုၿပဌာန္းေပးရမည္" တဲ႔။ ထိုပုဒ္မ မွာ လိုအပ္သလို manipulate လုပ္နိုင္ရန္ ဟထားသည္ဟုယူဆနိုင္စရာ အေႀကာင္းရိွသည္။
ထိုဥပေဒအား လိုသလိုလုပ္နုိင္ရန္ ဟထားၿခင္း(open) ၿဖစ္နိုင္ေခ်ရိွသည္။ အခ်ဳပ္အားၿဖင္႔ ဆိုရလွ်င္ အနိုင္ရပါတီမွ အမည္စာရင္းတင္သြင္းသူ သမတၿဖစ္နိုင္ေခ်ဆိုသည္မွာ ႀကံ႔ဖြတ္ပါတီမွ လြဲ၍ ၿဖစ္နိုင္ေခ် သိပ္မရိွဟုဆိုနိုင္သည္။ေမးခြန္း ၅။ သမတၿဖစ္နိုင္ေၿခနည္းလဲ အနိုင္ရပါတီဟာ ဖြဲ႔စည္းပံုပါ ဒီမုိကေရစီမက်တဲ႔ ဥပေဒေတြၿပင္ဆင္ဖို႔ မလုပ္နိုင္ေလာက္ဖူးလား။
အေၿဖ ၅။ ဖြဲ႔စည္းပံံုၿပင္ဖို႔ဆိုလွ်င္ ပထမဆံုး လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အားလံုးေပါင္းရဲ႕ ၂၀ရာနံႈးက အဆိုတင္သြင္းရမွာၿဖစ္တယ္။ ထို ၂၀ရာနံႈးအဆိုတင္သြင္းနိုင္မွ လႊတ္ေတာ္မွာ အဲဒီဥပေဒကို ေၿပာင္းသင္႔ မေၿပာင္းသင္႔ ေဆြးေႏြးမွာၿဖစ္တယ္။ ေၿပာင္းသင္႔တယ္လို႔ အေၿဖထြက္မွ မဲခြဲမွာၿဖစ္ပီး အနည္းဆံုး ၇၅%ေသာ
ကိုယ္စားလွယ္မ်ားရဲ႕ ေထာက္ခံခ်က္လိုတယ္။ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေထာက္ခံခ်က္ရရံုနွင္႔ မၿပီးေသး ၿပည္လံုးကၽြတ္ ဆႏၵခံယူပြဲက်င္းပခါ ၿပည္သူအမ်ားစုမွေထာက္ခံမဲရမွာသာ ေၿပာင္းလဲနိုင္မွာၿဖစ္တယ္။
ေမးခြန္း ၆။ ဒါဆို ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္ေတာ႔ ရိွေသးတာပဲ နအဖနွင္႔ပတ္သက္ေသာ ပါတီမ်ား၊ မပတ္သက္ေသာ ပါတီမ်ားမွကိုယ္စားလွယ္ မ်ားအပါ၀င္ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားထဲမွ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲမႈကိုလိုလားသူမ်ားကိုပါ စည္းရံုးနိုင္လွ်င္ ၿဖစ္နိုင္ေခ်ရိွတယ္ မဟုတ္ဘူးလား။
အေၿဖ ၆။ အဲဒီအိပ္မက္အတိုင္း တကယ္ၿဖစ္လာနိုင္ရင္ေတာ႔ အေကာင္းဆံုးေပါ႔။ ဒါေပမယ္႔ သတိၿပဳေစလိုတာက ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ဟာ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအား ႀကိဳက္သလို ေရြးခ်ယ္ခြင္႔၊ ဖယ္ရွားခြင္႔ရိွေနတယ္။ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲ လိုတဲ႔စစ္သားကိုယ္စားလွယ္မ်ားဟာ အခ်ိန္မေရြးဖယ္ရွားခံလိမ္႔မယ္။
ထို႔ေႀကာင္႔ စစ္တပ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ပူးေပါင္းပါ၀င္နိုင္တဲ႔ ၿပုၿပင္ေၿပာင္းလဲမႈဆိုတာ အဓိက အခန္းႀကီမ်ားနွင္႔ မပတ္သက္ေသာ သာမန္အေသးအမႊား ပုဒ္မမ်ားနွင္႔သက္ဆိုင္ေတာ႔ က႑မ်ားတြင္သာ ေမွ်ာ္လင္႔လို႔ရမွာၿဖစ္တယ္။
ေမးခြန္း ၇။ ကဲဗ်ာ ဒါဆိုလဲ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးလုပ္ဖို႔က ဒီနအဖကလူေတြ ရိွေနသေရြ႔တယ္မလြယ္ပါလား။ သူတို႔ေတြဟာ ၂၀၁၀ၿပီးရင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဖြဲ႔စည္းပံုကေတာ႔ ေၿပာင္းသြားမွာပဲဟာ၊ အဲဒီက်မွ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးအတြက္ အတားအဆီးၿဖစ္ေနသူေတြကို တရားဥပေဒအရ အေရးယူနိုင္ေအာင္ ႀကိဳစားမယ္။ သူတို႔ေဘးကို လႊင္႔သြားေအာင္ ၀ိုင္းလုပ္ႀကမယ္ဆိုရင္ေကာဗ်ာ။
အေၿဖ ၇။ ဒီေမးခြန္းဟာ ဘာနဲ႔အလားတူေနလဲဆိုေတာ႔၊ တကယ္႔စစ္ေၿမၿပင္မွာ ရန္သူကိုအနိုင္ယူဖို႔မလြယ္လို႔ အေသအခ်ာၿပင္ဆင္ထားတဲ႔ သူ႔ဘန္ကာထဲအထိလိုက္ၿပီးမွ သတ္မယ္ဆိုတဲ႔အယူအဆလိုပဲ။ နအဖဟာ သူတို႔ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ တိုင္းၿပည္ေရွ႕ေရးအတြက္ စစ္မွန္တဲ႔တရားမွ်တမႈ၊ လြတ္လပ္မႈ၊ နဲ႔ လူ႔အခြင္႔အေရး မ်ားအတြက္ ဘာမွလံုေလာက္တဲ႔ အာမခံခ်က္ေပးမထားေပမယ္႔၊ သူတို႔ေရွ႕ေရးအတြက္ေတာ႔ အာမခံခ်က္ အၿပည္႔အ၀ယူထားပါတယ္။ အခုခ်ိန္အထိ ၂၂ေက်ာ္အတြင္း လုပ္ေဆာင္ခဲ႔သမွ်ေရာ ၂၀၁၀အၿပီး အစိုးရဖြဲ႕ၿပီးသည္အထိ သူတို႔လုပ္ခဲ႕သမွ်အရာအားလံုးအတြက္ ဘယ္လိုတရားဥပေဒအရမွ စြဲဆိုနိုင္ေစၿခင္းမရိွရဟု အေၿခခံဥပေဒအတြင္းမွာ အတိအလင္းထည္႔သြင္းထားပါတယ္။
ထို႔ေႀကာင့္ ၂၀၁၀ ၿပီးသြားလွ်င္လည္း သူတို႔သည္ တရားဥပေဒ အထက္တြင္ရိွ ေနအံုးမွာၿဖစ္ၿပီး နိုင္ငံပိုင္ စီးပြားေရးမ်ား၊ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားကို လက္လြတ္စပါယ္ ေပးခ်င္ရာေပး၊ ခြဲခ်င္သလိုခြဲခဲ႕သမွ်၊ ဒီပဲယင္း ကဲ႔သို႔ အလြန္ႀကီးမားလွေသာ ရာဇ၀တ္မႈႀကီး က်ဴးလြန္ခဲ႔သမွ် အရာအားလံုးအတြက္၊ ဘာမွအေရးယူမခံရပဲ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာ ခြင္႔ရေနႀကမွာၿဖစ္ပါတယ္။
ေမးခြန္း ၈။ ဒါဆို က်ဳပ္တို႔လိုၿပည္သူေတြ အေနနဲ႕ဘာမ်ားတတ္နိုင္ေသးတံုး။
အေၿဖ ၈။ ၿပည္သူမ်ား အေနနဲ႔ ယခုလာမယ္႔ေရြးေကာက္ပြဲအေပၚမွာ ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္မ်ားမ်ားစားစား သိပ္မထားနိုင္ပါ။ ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္မထားနိုင္သၿဖင္႔ စိတ္မ၀င္စားဟုဆိုတာ ဖာသိဖာသာေနလို႔လဲမၿဖစ္ပါ။
ဆႏၵမဲတခုၿခင္းသည္ မိမိကိုယ္တိုင္နွင္႔ မိမိမ်ိဳးဆက္သစ္တို႔ အနာဂါတ္အတြက္ အလြန္အေရးပါေသာ အုတ္တစ္ခ်ပ္စီ ၿဖစ္သည္ကို သတိၿပဳေစလိုတယ္။ေၿခာက္တိုင္းေႀကာက္၊ ေသြးေဆာင္ၿဖားေယာင္းခံရတိုင္း နားေယာင္ကာ တိုင္းၿပည္အက်ိဳးသယ္ပိုးနိုင္မည္ဟု မိမိမယံုႀကည္ေသာ ပါတီနွင္႔ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအား မ်က္စိမွိတ္မေထာက္ခံလိုက္ဖို႔ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။ မဲေပး၊ မဲေရတြက္သည္႔ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ မွန္ကန္မႈရိွေစရန္၊ ထင္သာၿမင္သာရိွေစရန္ ၿပည္သူအေပါင္းမွ တာ၀န္သိစြာ ၀ိုင္း၀န္ကူညီ ေစာင္႔ႀကပ္ လုပ္ေဆာင္ေပးနိုင္လွ်င္ ေရနက္ထဲ စုန္းစုန္းၿမဳတ္သည္႔အၿဖစ္မွ ေရွာင္လႊဲနိုင္ၿပီး အနည္းဆံုးေတာ႔ ေရတိမ္မွာ နွာေခါင္းေလာက္ေတာ႔ ေပၚေနနိုင္ေသးသည္႔အေၿခအေနကို ဖန္တီးနိုင္ဖို႔ရာ အခြင္႔အလမ္းရိွပါေသးတယ္။
အာဇာနည္ ဘေလာဂ္ ကျပန္လည္မွ် ေဝေပးျခင္းျဖစ္ပါသည္။
__._,_.___
.
__,_._,___
No comments:
Post a Comment