ICC တြင္ န.အ.ဖ အား စြဲခ်က္ တင္ႏိုင္ေရး

ျမန္မာႏိုင္ငံ မွ စစ္ေခါင္းေဆာင္ တို႔သည္ အာဏာရွင္ စနစ္တြင္ သာယာ ယစ္မူးကာ အာဏာကို အလြဲသံုးစား လုပ္ေန ခဲ့ၾကသည္။ သူတို႔ ကိုယ္တိုင္ က စံနမူနာျပ လိုက္နာက်င့္သံုး အပ္သည့္ ျပည္တြင္း ဥပေဒမ်ား ကို၎၊ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒ ႏွင့္ သေဘာ တူညီခ်က္မ်ား ကို၎

အႀကီးအက်ယ္ ခ်ဳိးေဖာက္လွ်က္ ျပစ္မႈႀကီးေပါင္း မ်ားစြာကို က်ဴးလြန္ ေနခဲ့ၾကသည္။ က်ဴးလြန္ခဲ့ေၾကာင္း ဝန္ခံျခင္း မရွိရံုမက မက်ဴးလြန္ခဲ့ သေယာင္ေယာင္ ဟန္ေဆာင္ ဖံုးဖိ ေနခဲ့ၾကသည္။ ကာယကံေျမာက္ က်ဴးလြန္ ခဲ့သူတို႔အား အေရးယူရန္လည္း ပ်က္ကြက္ ေနခဲ့ၾကသည္။ အဆိုးဆံုးမွာ ေနာက္ေနာင္တြင္ ထိုသုိ႔ က်ဴးလြန္မည္ မဟုတ္ေတာ့ေၾကာင္း၊ ထိုသို႔ က်ဴးလြန္ရန္ မည္သူ႔ကို မွ်လည္း ခြင့္ျပဳ ႏိုင္မည္မဟုတ္ေၾကာင္း အာမခံခ်က္မ်ား ရွိမေနျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံတခုကို ဖြဲ႔စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ရာတြင္ စီမံခန္႔ခြဲေရး၊ ဥပေဒျပဳေရးႏွင့္ တရားစီရင္ေရး ဟူ၍ အဓိက မ႑ိဳင္ႀကီး သံုးခုရွိသည္။ အာဏာ အလြဲသံုးစားသူတို႔က သူတို႔စိတ္ႀကိဳက္ ဥပေဒျပဳလွ်က္ စီမံခန္႔ခြဲ အုပ္ခ်ဳပ္ေနရံုမက တရားစီရင္ေရး စနစ္ကိုပါ ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္လွ်က္ စိတ္တိုင္းက် ခ်ယ္လွယ္ လႊမ္းမိုးေနျပန္သည္။ ဤသည္မွာ ႏိုင္ငံတခု၏ ျပည္တြင္းေရး ျပႆနာ ျဖစ္၍ ႏိုင္ငံသား တို႔ကသာ ပူးေပါင္း ေျဖရွင္းရသည့္ ကိစၥျဖစ္သည္။ အျခားႏိုင္ငံႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္း မ်ားက ၾကားဝင္ ေျဖရွင္းေပးႏိုင္သည့္ ကိစၥ မဟုတ္ေပ။

သို႔ေသာ္ ထိုသို႔အာဏာအလြဲစားမႈေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒမ်ား၊ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို ေဖာက္ဖ်က္လာလွ်င္မူ - ဥပမာ- ကုလသမဂၢ ပဋိဥာဥ္စာခ်ဳပ္၊ ဂ်ီနီဗာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို ေဖာက္ဖ်က္ျခင္း အစရွိသည့္ ျပစ္မႈမ်ားတြင္ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံႏွင့္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ဝင္ေရာက္ကိုင္တြယ္ စီရင္မည္ျဖစ္သည္။

အျပစ္တခု က်ဴးလြန္မိသူအား ေနာင္တခ်ိန္ ထပ္မံ မက်ဴးလြန္ေစရန္ ထိန္းခ်ဳပ္ တားဆီးေရးႏွင့္ ထိုသူအား ျပဳျပင္ ထိန္းေက်ာင္းကာ လမ္းေၾကာင္းမွန္သို႔ ျပန္လည္ ပို႔ေဆာင္ေပးေရးသည္ တရား စီရင္ေရးစနစ္၏ အဦးဆံုးေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ တိုင္ေအာင္ ဆက္ကာ ဆက္ကာ ထပ္မံ က်ဴးလြန္ ေနေသာအခါ ထိန္းခ်ဳပ္ တားဆီးရန္ မတတ္ႏုိင္ေတာ့ပဲ အေရးယူ အျပစ္ေပးရန္သာ ရွိေတာ့သည္။

တရား စီရင္ေရးမ်ားတြင္ ျပည္တြင္း၌ သမာသမတ္ က်စြာ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းႏိုင္စြမ္း မရွိေသးသည့္ ရာဇဝတ္မႈမ်ား အေပၚ ႏိုင္ငံတကာမွ လစ္လ်ဴရႈ မထားပါ။ ဤ လိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္စြက္ေပးသည္မွာ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မႈဆိုင္ရာ တရားရံုး (အိုင္စီစီ) ျဖစ္သည္။

၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္ (၁)ရက္ ေန႔မွစ၍ အတည္ျဖစ္ခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မႈ မ်ားဆိုင္ရာ တရားရံုး ပဋိဥာဥ္ စာခ်ဳပ္ (Rome Statute of the International Criminal Court) အရ အဆိုပါ တရားရံုးကို စတင္ခဲ့သည္။ ထိုေန႔မွ စ၍ (သို႔)

ထိုေန႔ ေနာက္ပိုင္း က်ဴးလြန္ခဲ့သည္ မ်ားကို တရားရံုးသို႔ စြဲခ်က္ တင္ႏိုင္သည္။ တရားဝင္ တည္ရွိေသာ တရားရံုးမွာ ေဟာ္လန္ႏိုင္ငံ သည္ေဟ့ဂ္ ၿမိ့ဳတြင္ ရွိေသာ္လည္း အမႈမ်ားကို ကမာၻ၏ မည္သည့္ ေနရာတြင္မဆို ၾကားနာ စစ္ေဆးႏိုင္ဖြယ္ ရွိသည္။

၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ မတ္လ အထိ ICC တြင္ အဖြဲ႔ဝင္ေပါင္း (၁ဝ၈)ႏိုင္ငံ ရွိေနၿပီး ျဖစ္သည္။ ေနာက္ထပ္ အဖြဲ႔ဝင္ ႏိုင္ငံ (၄ဝ)မွာ ICC အဖြဲ႔ဝင္ျဖစ္ရန္ လက္မွတ္ ေရးထိုးၿပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း ပဋိဥာဥ္ စာခ်ဳပ္တြင္သာ လက္မွတ္ မထိုးရေသးပဲ ရွိေနေသးသည္။ ICC အေပၚ ေဝဖန္ ထားၾကသည့္ ႏိုင္ငံအခ်ဳိ႕တြင္ တရုတ္ ရုရွား၊ အိႏၵိယႏွင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုတို႔ ပါဝင္ေနၿပီး အဖြဲ႔ဝင္ ျဖစ္ရန္လည္း မႀကိဳးပမ္းၾကေသးပဲ ရွိေနသည္။

ေယဘူယ်အားျဖင့္ ICC မွ လက္ခံႏိုင္ေသာ ရာဇဝတ္မႈ အခင္းအက်င္း

• စြပ္စြဲ ခံရသူသည္ အဖြဲ႔ဝင္ ႏိုင္ငံတခု၏ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ေနလွ်င္၊
• အဖြဲ႔ဝင္ ႏိုင္ငံတခု၏ ပိုင္နက္ နယ္ေျမအတြင္း က်ဴးလြန္သည္ဟု စြပ္စြဲ ခံရသည့္ အမႈျဖစ္လွ်င္၊
• ကုလသမဂၢ လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွ ICC သို႔ လႊဲေျပာင္းေပးသည့္ အေျခအေန ျဖစ္လွ်င္ ICC မွ ဆံုးျဖတ္ စီရင္ႏိုင္သည္။

အျခား လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား

• အဖြဲ႔ဝင္ ႏိုင္ငံ၏ တည္ဆဲ တရားေရးစနစ္၌ လစ္ဟာ ေနသည္မ်ားကို ICC မွ ထပ္မံ ျဖည့္စြက္ ေပါင္းထည္ ့ေပးႏိုင္သည္။
• အထက္ ေဖၚျပပါ ရာဇဝတ္မႈ အမ်ဳိးအစား (၄)မ်ဳိးကို အဖြဲ႔ဝင္ ႏိုင္ငံ၏ တရားရံုးမ်ားမွ စံုစမ္း စစ္ေဆးရန္၊ ၾကားနာ ဆံုးျဖတ္ စီရင္ရန္ ဆႏၵမရွိလွ်င္ (သို႔) ထိုသို႔ မလုပ္ႏိုင္လွ်င္ ICC မွ ဝင္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္မည္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ စံုစမ္း စစ္ေဆးျခင္း၊ အျပစ္ေပးျခင္း တို႔ကို သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔ဝင္ ႏိုင္ငံမ်ားမွသာ အဓိက တာဝန္ယူရမည္ ျဖစ္သည္။

ဆူဒန္ သမတ Omar al-Bashir အား 4 March 2009 ေန႔တြင္ war crimes and crimes against humanity က်ဴးလြန္သည္ဟု ICC မွ စီရင္ ဆံုးျဖတ္ၿပီး ဖမ္း ဝရမ္းထုတ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ သူသည္ အဖမ္းမခံပဲ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္ ေနသျဖင့္ ICC မွ အလိုရွိေနေသာ ဝရမ္းေျပး အျဖစ္ သတ္မွတ္ ခံရသည္။ ICC မွ အျပစ္ရွိသည္ဟု စီရင္ ဆံုးျဖတ္ခံရသူ စုစုေပါင္း (၁၄)ဦး ရွိၿပီ ျဖစ္သည္။ (၇)ဦးမွာ အျပစ္ေပးခံရျခင္း မရွိေသးပဲ လြတ္ေျမာက္ ေနဆဲျဖစ္သည္။ ကြယ္လြန္ သြားခဲ့သူ(၂)ဦး ရွိၿပီး ထိန္းသိမ္း ခံေနရဆဲ (၅)ဦး ရွိသည္။ ICC မွ ပထမဦးဆံုး ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည့္ အမႈမွာ ကြန္ဂို စစ္ေခါင္းေဆာင္ ေသာမတ္စ္ လူဘန္ဂါ (Thomas Lubanga) ၏ အမႈျဖစ္ၿပီး ၂ဝဝ၉ ဇန္နဝါရီလ (၂၆)ရက္ က ျဖစ္သည္။

လြင္ေအာင္စုိး

ကိုးကား - http://en.wikipedia.org/wiki/International_Criminal_Court