မစၥ ဟီလာရီ ကလင္တန္၏ ကမ္းလွမ္းခ်က္ ႏွင့္ အတိုက္ခံတို႔ သေဘာထားမ်ား

ေဒါင္းတမာန္ / ဇာနည္ဝင္း / စစ္အစုိးရက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ လႊတ္ေပးပါက ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရး တုိးခ်ဲ႕မည္ဟု အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး မစၥ ဟီလာရီ ကလင္တန္၏ ဗုဒၶဟူးေန႔က ေျပာဆုိ ခ်က္မွာ လုံေလာက္သည့္ ကမ္းလွမ္းခ်က္ မဟုတ္ဟု အတုိက္အခံတုိ႔က ယူဆေနၾကသည္။

“သူ႔ကုိသာ လႊတ္ေပးလုိက္ရင္ အခြင့္အလမ္းေတြ အမ်ားႀကီး ပြင့္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်မတုိ႔ ႏုိင္ငံကလည္း ျမန္မာျပည္မွာ ရင္းႏွီး ျမွဳပ္ႏွံတာမ်ဳိး အျပင္ ျမန္မာျပည္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးကုိ တုိးခ်ဲ႕ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု အာဆီယံ ေဒသတြင္း အစည္းအေဝးသုိ႔ ေရာက္ရိွစဥ္ ဟီလာရီ ကလင္တန္က ေျပာသည္။

စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔မႈ တခုတည္းႏွင့္ ျမန္မာျပည္ ဒီမုိကေရစီ ရရိွေရးမွာ ေအာင္ျမင္မည္ မဟုတ္ ဟူေသာ အခ်က္ကုိ လက္ခံေသာ္လည္း ဟီလာရီ ကလင္တန္၏ ေျပာၾကားခ်က္ကုိ စိတ္ပ်က္မိသည္ဟု အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီ အဖဲြ႔ခ်ဳပ္ (လြတ္ေျမာက္နယ္ေျမ) ႏုိင္ငံျခားေရး ဌာနမွ ကုိမုိးေဇာ္ဦးက ေျပာသည္။

“လႊတ္ရင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမယ္ ဆုိေတာ့ စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔မႈ ရုပ္သိမ္းသလုိ ျဖစ္ေနတယ္။ အေျပာင္းအလဲ တခုခုျဖစ္ဖုိ႔ စစ္အစုိးရကုိ တခုခု လုိက္ေလ်ာတာကေတာ့ ေကာင္းပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ရုံနဲ႔ မေျပလည္ႏုိင္ဘူး။ ထိေရာက္တ့ဲ ဖိအားေတာ့ ဆက္ၿပီး ေပးထားသင့္တယ္” ဟု ကုိမုိးေဇာ္ဦးက ဆုိသည္။

ဟီလာရီ ကလင္တန္၏ ေျပာဆုိခ်က္ကုိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ဒီမုိကေရစီ လႈပ္ရွားမႈ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကလည္း အားရ ေက်နပ္မႈ မရိွေပ။ ထုိေျပာဆုိခ်က္မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ မူဝါဒေရးဆုိင္ရာ အားနည္းမႈကုိ ေဖာ္ျပေနသည္ဟု အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီ အဖဲြ႔ခ်ဳပ္ ေခါင္းေဆာင္တဦး ျဖစ္သူ ဦးဝင္းတင္က ယူဆသည္။

“အမ်ဳိးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ဖုိ႔အတြက္ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးေရး ဆုိတ့ဲအခ်က္ကုိ ဘယ္သြားထားမလဲ။ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ တုိင္းရင္းသားအေရးေတြလည္း ရိွေသးတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ျပန္ဖမ္းႏုိင္တယ္ဆုိတာကုိ သူတုိ႔ မသိဘူးလား” ဟု ဦးဝင္းတင္က ဧရာဝတီကုိ ေျပာသည္။

ျမန္မာျပည္ အေျပာင္းအလဲအတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္ျခင္း တခုတည္းႏွင့္ လုံေလာက္ျခင္း မရိွဟု ဗမာႏုိင္ငံလုံးဆုိင္ရာ ေက်ာင္းသား သမဂၢမ်ား အဖဲြ႔ခ်ဳပ္ (ဗကသ)၊ ႏုိင္ငံျခားေရးရာ ေကာ္မတီမွ တာဝန္ခံ ကုိမင္းႏုိင္ကလည္း ယူဆေနသည္။

“ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ လႊတ္ေပးမယ္ ဆုိရင္ေတာင္ ဒါက ပထမအဆင့္ပဲ ရိွဦးမယ္၊ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ အကုန္ လြတ္ဖုိ႔လုိတယ္။ ဒီမုိကေရစီအေရး နဲ႔ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးဆုိတ့ဲ အဆင့္ေတြကုိ သြားဖုိ႔ အေျခခံ ဥပေဒကုိ ျပန္သုံးသပ္ၿပီး ျပင္တာေတြ ဆက္လုပ္ဖုိ႔ လုိတယ္” ဟု ထုိင္းႏုိင္ငံ အေျခစုိက္ ကုိမင္းႏုိင္က ဧရာဝတီကုိ ေျပာသည္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာစစ္အစုိးရကုိ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မႈမ်ားကုိ ၁၉၈၈ခုႏွစ္ လူထုဆႏၵျပပဲြမ်ား အၾကမ္းဖက္ ေခ်မႈန္းခံရခ်ိန္မွ စတင္ ျပဳလုပ္ခ့ဲျခင္း ျဖစ္သည္။ တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ကမၻာ့ဘဏ္၊ အာရွ ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးဘဏ္၊ ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကး ရန္ပုံေငြအဖဲြ႔ စသည့္ အဖဲြ႔အစည္းမ်ားကလည္း ျမန္မာျပည္သုိ႔ ကူညီမႈမ်ား ရပ္ဆုိင္းခ့ဲသည္။

ျမန္မာျပည္အား စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔မႈကုိ ႏုိင္ငံတုိင္းက ေထာက္ခံၾကျခင္း မရိွေပ။ အေနာက္ ႏုိင္ငံတုိ႔၏ မူဝါဒကုိ ျပန္လည္ သုံးသပ္ၾကရန္ အေရွ႕တီေမာ သမၼတက အႀကိမ္ႀကိမ္ တုိက္တြန္း ထားသည္။

“သူတုိ႔ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ မေကာင္းမႈေတြ အတြက္ ျပည္သူ လူထုကုိေတာ့ ဒဏ္မခတ္သင့္ပါဘူး” ဟု အေရွ႕တီေမာ သမၼတ မစၥတာေဟာ္တာက ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕သုိ႔ ယခုႏွစ္ဆန္းပုိင္းက ေရာက္ရိွစဥ္ ေျပာၾကားခ့ဲဖူးသည္။

စစ္အစုိးရကလည္း စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မႈကုိ အျပင္းအထန္ ကန္႔ကြက္လ်က္ရိွသည္။

ဤအေတာအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို ပိတ္ဆို႔ သည့္ ဥပေဒကို တႏွစ္ သက္တမ္း ထပ္မံ တုိးရန္ အေမရိကန္ေအာက္ လႊတ္ေတာ္က ဗုဒၶဟူးေန႔တြင္ အတည္ျပဳလုိက္သည္။

အတုိက္အခံ မ်ားကမူ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မႈကုိ ဒီမုိကေရစီအေရးအတြက္ လုိအပ္ခ်က္တခု အျဖစ္ ရွဳျမင္သည္။

ၿပီးခ့ဲသည့္ ရက္ပုိင္းအတြင္း ထုိင္းႏုိင္ငံ ဖူးကက္ၿမိဳ႕တြင္ ျပဳလုပ္သည့္ အာဆီယံ ႏွင့္ ေဆြးေႏြးဖက္ ႏုိင္ငံမ်ား အစည္းအေဝး (ARF) တြင္ ျမန္မာ့အေရးကုိ ဦးစားေပး ေဆြးေႏြးခ့ဲၾကၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား လႊတ္ေပးရန္ စစ္အစုိးရကုိ တုိက္တြန္းခ့ဲၾကသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ တရားစဲြဆုိသည့္ အစပုိင္းကာလတြင္ ေန႔စဥ္ရက္ဆက္ ရုံးတင္ စစ္ေဆးခ့ဲသည္။ ထုိသုိ႔ ေန႔စဥ္ စစ္ေဆးမႈေၾကာင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၅ ႏွစ္အထိ ခ်မွတ္ႏုိင္ေသာအမႈကုိ အာဏာပုိင္တုိ႔က အျမန္ဆုံး အဆုံးသတ္မည္ ဟု အမ်ားက ယူဆခ့ဲၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း တရားရုံးတြင္ ကမန္းကတန္း စစ္ေဆးေနသည့္ အရိွန္ကုိ အာဏာပုိင္တုိ႔က ေလွ်ာ့ခ်လုိက္သည္။

ဤအေတာအတြင္း ဟီလာရီ ကလင္တန္ အပါအဝင္ ႏုိင္ငံေပါင္း ၂၆ ႏုိင္ငံမွ အစုိးရ ကုိယ္စားလွယ္မ်ား တက္ေရာက္သည့္ ARF အစည္းအေဝး က်င္းပခ့ဲျခင္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့အေရး ဦးစားေပး ေဆြးေႏြးသည့္ ARF အစည္းအေဝး ၿပီးသည့္ကာလေရာက္မွ စီရင္ခ်က္ခ်ရန္ စီစဥ္လုိက္ျခင္းမွာ အာဏာပုိင္တုိ႔၏ ပါးနပ္သည့္ ေျခလွမ္းျဖစ္သည္ဟု အကဲခတ္မ်ားက သုံးသပ္ေနၾကသည္။

လြန္ခ့ဲသည့္ ၆ လက အာရွတုိက္သုိ႔ ဟီလာရီ ကလင္တန္ ေရာက္ရိွစဥ္ ျမန္မာျပည္အေပၚ ထားရိွသည့္ မူဝါဒကုိ ျပန္လည္ သုံးသပ္မည္ဟု ေၾကညာခ့ဲသျဖင့္ မည္သုိ႔ မည္ပုံ ေျပာင္းလဲမည္ကုိ အကဲခတ္မ်ားက စိတ္ဝင္တစား ေစာင့္ၾကည့္ခ့ဲၾကသည္။

ၿပီးခ့ဲသည့္ အပတ္က ARF အစည္းအေဝး တက္ေရာက္ရန္ ဝါရွင္တန္မွ ထြက္ခြာစဥ္ ျမန္မာ့အေရး အတြက္ မူဝါဒသစ္ မရိွဘဲ ဟီလာရီ ကလင္တန္ အာရွတုိက္သုိ႔သြားၿပီဟု Washington Post သတင္းစာက ေရးသားခ့ဲသည္။

ARF အစည္းအေဝးေရာက္သည့္အခါ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ လႊတ္ေပးလွ်င္ ျမန္မာျပည္တြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမည္ဟု တစုိက္မတ္မတ္ ကုိင္စဲြလာသည့္ စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔မႈ အေရးယူျခင္းႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္သည့္ ကမ္းလွမ္းမႈကုိ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးက ထုတ္ျပန္လုိက္ျခင္း ျဖစ္သည္။

“မူဝါဒ ျပင္ဆင္တာကေတာ့ သူတုိ႔ သေဘာပဲ။ ျမန္မာျပည္အတြက္ အက်ဳိးရိွၿပီး ျပည့္စုံတ့ဲ မူဝါဒမ်ဳိး ျဖစ္ရင္ေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့” ဟု ဗကသ ႏုိင္ငံျခားေရးရာ ေကာ္မတီမွ ကုိမင္းႏုိင္က ေျပာသည္။